Metabolik Sendrom Nedir?
Metabolik sendrom, ortak genetik ve çevresel ortamlarda gelişen, bel çevresi kalınlığı, yüksek tansiyon, kan yağlarında kalitatif ve kantitatif bozukluk, kan şekeri yüksekliği ile karakterize bir kardiyometabolik risk faktörleri demetidir. Metabolik sendromlu kişilerde metabolik sendromu olmayanlara göre gelecekte tip 2 diyabet gelişme riski 5 kat, aterosklerotik kardiyovasküler hastalık gelişime riski ise 2 kat daha fazladır.
Metabolik sendrom tanısı alabilmek için en az üç metabolik risk faktörünün olması gerekmektedir.

Metabolik Sendromun cerrahi yöntemlerle tedavisine Metabolik Cerrahi denir.
20. yüzyılın son yarısında, yüksek lipid ve kolesterol gibi hastalıkların bağırsak bypassı gibi cerrahi işlemlerle tedavi edilip edilemeyeceğini görmek için deneyler yapıldı.
1995'te Dr. Walter Pories ve araştırma ekibi "Erişkin tip diyabetin cerrahi olarak tedavi edilebileceğini" ileri süren bir makale yayınladı. Bu makale bir dönüm noktasıydı. Takiben yıllarda elde edilen bulgular Tip 2 diyabet ve metabolik hastalığın cerrahi olarak tedavi edilebileceği yönündeydi.
2009 yılında ‘’Amerikan Bariatrik Cerrahi Derneği’’, özellikle Tip 2 Diabetes Mellitus'un ve metabolik sendromun tedavisinde cerrahi yöntemlerin yararlı etkilerini dikkate alarak adını ‘’Amerikan Metabolik ve Bariatrik Cerrahi Derneği’’ olarak değiştirdi.
Günümüzde Metabolik Cerrahi terimi, özellikle tip 2 diyabet ve metabolik hastalıkları tedavi etme prosedürlerini tanımlamak için kullanılmaktadır.

İleal İnterpozisyon
İleal İnterpozisyon terimi en özet ifade ile ince bağırsağın son kısmı ile başlangıç kısmının yer değiştirmesi işlemidir. Bu ameliyat insülin direncine neden olan hormonları devre dışı bırakıp, insülin duyarlılığını artıran hormon seviyelerini yükseltmek prensibi üzerinden işlev görür.
İleal İnterpozisyon operasyonu başından beri Tip 2 Diyabet tedavisi için geliştirilmiş bir cerrahi tedavi yöntemidir. Metabolik sendrom tanımı içinde Tip 2 Diyabet ile birlikte, hipertansiyon, kolesterol ve trigliserid yüksekliği ve kilo fazlalığı yer almaktadır.

İleal İnterpozisyon ameliyatı çıkış noktası olarak bir obezite ameliyatı değildir. Metabolik Sendrom kapsamında yer alan sağlık sorunlarının tamamına yönelik, özellikle de Tip 2 Diyabet’i tedavi etmeyi amaçlayan bir ameliyattır. Dolayısıyla İleal İnterpozisyon ameliyatı için obezite kriterler arasında yer almamaktadır.

İleal İnterpozisyon ameliyatı emilim kısıtlaması ya da emilim bozukluğu yapmaz. İleal İnterpozisyon ameliyatı olan hastalar ameliyattan sonraki 3. günden itibaren sıvı gıdaya geçerler. Altı ay ile 1 yıl içinde tamamen serbest diyet ile vitamin veya mineral takviyesi almadan hayatlarını sürdürebilirler.

Ameliyat için uygun olan hastalar genellikle İleal İnterpozisyon ameliyatından sonra kullandıkları tüm diyabet, tansiyon ve kolesterol ilaçlarını bırakırlar. Ameliyat sonrasında hastanedeki yatış sürecinde bu hastalıkların seyirleri açısından gözlenirler. Hastaların büyük çoğunluğu bu ilaçların hiçbirini kullanmadan taburcu edilir. Bir kısmında ise metabolik etkinin oturmasını bekleyene kadar birkaç haftadan birkaç aya kadar değişen sürelerde az ve kontrollü olarak ilaçları giderek azalan dozlarda devam edilir. Ölçümler normale indiğinde bu ilaçların tamamı kesilir.

Kilo kaybı etkisi oluşturulan kısmen daha geniş tüp mide nedeniyle fazla değildir, dolayısı ile ameliyattan sonra fazla kilo kaybı istenmeyen hastalarda yararlıdır. İnce bağırsakların alt kısmını direkt mide ile buluşturduğu ve gıdaların direkt bu alana geçişine müsaade ettiği, üst ince bağırsakların bir kısmını devre dışı bıraktığı için metabolik etkileri ve diyabet üzerine etkisi oldukça fazladır. Ameliyat süresi daha uzundur. Üst düzey laparoskopik cerrahi tecrübesi ve becerisi gerektirir. Her ne kadar vitamin mineral eksikliği oluşturmasa da düzenli aralıklarla kan testi ile vitamin/mineral düzeyi takibi gerektirir.







Transit Bipartisyon
Brezilya’lı cerrah Sergio Santoro tarafından tıp literatürüne kazandırılan bir tekniktir. Transit Bipartisyon tekniği diğer tekniklere benzer şekilde bir tüp mide işlemine ilaveten, diğer işlemlerden farklı olarak ince bağırsağın on bölümünün tamamı midenin alt kısmına ikinci bir çıkış sağlanarak yapılır. Bu sayede yenilen yiyeceklerin ince bağırsakların tüm segmentlerinden geçişi sağlanır.

Transit Biparisyon'da öncelikle ince bağırsakların kalın bağırsaklarla birleştiği noktadan itibaren 100 cm sayılır ve bu kısım işaretlenir. 150 cm daha sayılarak, ince bağırsakların kalın bağırsakla birleşme yerinden itibaren 250. cm’de ince bağırsak kesilir. Kesilen alt uç mideye bağlantı yapılır. Üst uç ise daha önceden işaretlenmiş olan 100. cm’e bağlanır. Bu sayede ince bağırsakların son 250 cm’lik kısmına direk yiyecek girişi sağlanmış olur. Tek önemli nokta yiyeceklerin yaklaşık 1/3’ü doğal yol olan oniki parmak bağırsağından, 2/3’ü ise yeni yapılan bağlantı sayesinde ince bağırsakların son kısmından geçer. Bu ameliyatın en büyük avantajı hastaların %5’inden az bir kısmında uzun vadeli sadece demir ihtiyacı olduğudur. Yiyeceklerin 1/3 normal sindirim yolundan geçtiği için hastaların %95’inden fazlası hiçbir takviyeye ihtiyaç duymaksızın hayatlarına devam edebilirler.

Transit Bipartisyon’un Avantajları

• Düşük intragastrik basınç nedeniyle tüp mide kaçaklarının daha az görülmesi,
• Mide içindeki basıncın düşük olması nedeniyle tüp midenin genişlememesi.
• Endoskopik olarak oniki parmak barsağa erişilebiliyor olması nedeniyle, pankreas ve safra kanallarına erişim problemlerinin olmaması.
• Tüm sindirim sisteminden devam eden yiyecek geçişi ve emiliminin olması.
• Endoskopik olarak sindirim siteminin her yerine ulaşım kolaylığı.
• Oniki parmak bağırsağı ve safra kanallarına ERCP için ulaşım
• Mide antrum, pilor ve oniki parmak bağırsağının korunmasına bağlı vitamin, mineral, demir ve kalsiyum takviyesine daha az ihtiyaç duyulması

Doç. Dr. Ahmet Tekin

Genel Cerrahi Uzmanı