Hemoroid (Basur) Belirtileri, Ameliyatı ve Tedavi Yöntemleri
Günümüzde oldukça yaygın bir şekilde görülen ve halk arasında basur olarak da bilinen hemoroid; makatta görülen ve genellikle nedeni belli olmayan damar genişlemesidir. Yetişkinlerin ortalama dörtte birinde görülen bu hastalık her zaman belirti göstermese de bazı hastalarda günlük hayatını etkileyecek şiddette ağrıya neden olabilmektedir.
* Hemoroid (Basur) Nedir?
* Hemoroid (Basur) Nasıl Anlaşılır?
* Hemoroid Belirtileri Nedir
* Hemoroid Nasıl Tedavi Edilir?
* Hemoroid Ameliyatı
Hastalığın yaygın olarak görülmesi nedeniyle çoğu kişi hemoroid nasıl geçer şeklinde araştırma yapmaktadır. Günümüzde bu hastalığın tedavisinde pek çok farklı yöntem uygulanmaktadır. Cerrahi operasyonların yanı sıra hastalığın ilerlemediği vakalarda evde tedavi yöntemleri de etkili olmaktadır. Hemoroide ne iyi gelir sorusunun da cevabı olan bu yöntemler ve hastaların yaşam tarzlarında yapacakları küçük değişiklikler sayesinde hemoroid kontrol altına alınmaktadır.
Hemoroid (Basur) Nedir?
Hemoroid rektum ve makat çevresinde bulunan damarların tıpkı bacaklarda ortaya çıkan varis gibi genişleyip şişmesiyle oluşan hastalıktır. Mayasıl ya da basur gibi isimlerle de bilinen hastalık, makat bölgesindeki damarların genişlemesi nedeniyle çevrede bulunan dokuların sarkması ile karakterizedir. Hemoroid hastalarında damarlarla kaplı bu doku varis gibi şişerek dışarıya doğru sarkma göstermektedir. Bu damar şişmeleri ve doku sarkmalarının nedeni tam olarak bilinmese de bazı faktörlerin bu hastalığın ortaya çıkmasında etkisi bulunmaktadır:
* Kronik kabızlık ve ishal,
* Gebelik,
* İleri yaş,
* Sürekli oturur vaziyette zaman geçirmek,
* Egzersizden uzak yaşam tarzı,
* Bisiklet sürmek gibi spor aktiviteleri,
* Aşırı alkol ya da baharatlı yiyecekler tüketmek,
* Genetik yatkınlık.
Hemoroid, yerleşim yerine göre iç ve dış hemoroid olmak üzere ikiye ayrılmaktadır:
İç Hemoroid
İnternal hemoroid olarak da bilinen iç hemoroid anüsün ve rektumun derin ve iç bölümlerinde ortaya çıkan hemoroid türüdür. Genellikle gözle görülemeyecek bir noktada oluşan damar şişmeleri, bu bölgede sinirlerin yoğun olmamasından dolayı hastalar tarafından çoğu zaman hissedilmemektedir. Bu anlamda, iç hemoroidin en önemli belirtisi ağrısız kanamalardır. İç hemoroid belirtileri arasında en önemlisi dışkılama sırasında görülen kanamadır. Bununla birlikte dışkılama sırasında bu dokular dışarı çıkabilmekte ve yalnızca bu durumda acı ve ağrıya neden olabilmektedir.
İç hemoroidler dokuların sarkmasına göre dörde ayrılmaktadır:
I. Evre: Hemoroid pakeleri içtedir ve ıkınma ile dışarı çıkmazlar. Bazen kanamaya neden olabilirler. Dokuların dışarı çıkmaması nedeniyle bu evre hemoroide yalnızca rektoskopi yöntemiyle tanı konur.
II. Evre: Bu evrede dokular hastaların dışkılama sırasında ıkınması nedeniyle dışarı çıkmakta fakat dışkılama sonrasında içeri girmektedir. Hastalarda, küçük kanamalar ve dışkılama sonrası hafif ağrı gibi belirtiler görülmektedir.
III. Evre: Dışkılama sırasında anüs dışına çıkan doku dışkılama sonrasında elle müdahale olmadığı sürece içeri girmemektedir. Kanama ve kaşıntıların yanı sıra memelerin dışarıda kalması sonucunda ıslaklıklar da görülmektedir. Dışkılama esnasında ve sonrasında ağrı hissi olabilir.
IV. Evre: Hemoroid evreleri arasında en şiddetli ağrı ve kanamaların görüldüğü bu evrede hemoroid memesi olarak da bilinen hemoroid pakeleri anüsten dışarı çıkmakta ve elle müdahale edildiğinde dahi pakeler tekrar dışarı çıkabilmektedir. Bazı durumlarda bu memeler içeri hiç girmemektedir. Bu evrede yoğun kanama, kaşıntı, ağrı ve akıntı görülebilmektedir.
Dış Hemoroid
Anüsün dış çevresinde görülen ve burada bulunan yoğun sinirler nedeniyle hastalar tarafından ağrı hissedilen ve gözle görülen hemoroid türü eksternal ya da dış hemoroid olarak adlandırılır. Ağrı, kaşıntı ve kanama gibi belirtilerin görüldüğü dış hemoroid semptomların şiddetine göre tedavi edilmektedir. Dışkılama sırasında bu belirtilerle karşılaşan çoğu kişi ise dış hemoroid kendiliğinden geçer mi şeklinde araştırma yapmaktadır. Kanama ve ağrıların düşük seviyede olduğu vakalarda yaşam tarzında yapılan değişiklikler basurun kendiliğinden geçmesini sağlamaktadır. Bu dönemde hemoroidin belirtilerini artıran kabızlığın yaşanmaması da önemli noktalardan biridir.
Hemoroid (Basur) Nasıl Anlaşılır?
Hemoroid Belirtileri
* Kaşıntı
* Anüs çevresinde akıntı ve ıslaklık,
* Anüs çevresinde ağrılı şişlik.
Bu belirtilerin bazıları hemoroid kaynaklı olmayabilmektedir. Rektum kanseri, sindirim sistemi problemleri gibi hastalıklarda da bu belirtiler görülmektedir.
Hemoroid Nasıl Tedavi Edilir?
Anüs ve rektum muayenesinin ardından tanısı konan hemoroid, hastalığın türüne uygun olarak çeşitli yöntemlerle tedavi edilmektedir. Bu yöntemler arasında medikal ilaçlar ve cerrahi operasyonların yanı sıra hastaların yaşam tarzlarında yapacakları değişiklikler de bulunmaktadır.
Dış hemoroid tedavisi genellikle belirtilerin şiddetine göre şekillenmektedir. Şiddetli ağrı ve kanama görülmeyen hastalarda bu belirtiler kendi kendine yok olabilmektedir. Bu nedenle, uzman doktorlar semptomlara göre tedavi planı oluşturmaktadır.
Erken dönem hastalarda ise öncelikle hemoroide neden olan rahatsızlıkların giderilmesi amaçlanmaktadır. Kabızlığın giderilmesi için lifli gıdalar tüketmek, çok fazla ayakta kalmamak ve gün içinde bol su içmek kolaylıkla uygulanabilecek yöntemlerdir. Dış hemoroidi olan ve hemoroid memesi nasıl geçer şeklinde araştırma yapanlar da bu yöntemleri uygulayabilmektedir.
Semptomların hafif olduğu I. ve II. evre hastalarda özellikle kabızlığın giderilmesinde ve dışkılama sonrası ağrıların azaltılmasında hemoroid ilaçları da kullanılmaktadır. Oral yolla alınan hapların yanı sıra ağrılı bölgeye uygulanacak pomat ve hemoroid fitil çeşitleri de etkili olmaktadır. Özellikle belirtilerin kendiliğinden geçmediği hastalarda hemoroid kremi, fitil ve kremler tedavinin önemli parçalarıdır.
Bu yöntemlerden yanıt alınamayan durumlarda girişimsel yöntemler ve cerrahi operasyonlar uygulanmaktadır. Band Ligasyon olarak da bilinen bant ile bağlama tekniği iç hemoroidlerde yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu yöntemle kanama belirtisi gösteren ve anüsten dışarı sarkan pakeler bağlanmaktadır. Bu bağ birkaç gün içinde hemoroid memesiyle birlikte düşmekte ve bölge birkaç hafta içinde iyileşmektedir.
Enjeksiyon olarak da bilinen Skleroterapi yönteminde ise genişlemelerin ve dışarıya doğru sarkmanın önüne geçmek amacıyla damar içine sıvı enjeksiyonu gerçekleştirilir. Skleroterapi kanamalı iç hemoroidlerde etkili bir yöntemdir.
Hemoroid Ameliyatı
I. ve II. evre hemoroidlerde genellikle hemoroid ameliyatı tercih edilmezken belirtilerin şiddetli olduğu III. ve IV. evre hemoroidde cerrahi operasyon uygulanmaktadır.
Açık hemoroidektomi (Miligan/Morgan) ve kapalı hemoroidektomi (Ferguson) benzer yöntemlerle yapılmaktadır. Açık ameliyatta bistüri ile genişleyen doku çıkarılır ve bu bölge açık bırakılırken kapalı operasyonda bu bölge sağlıklı dokularla kapatılmaktadır. Bu operasyonlar genel anestezi altında yapılmaktadır.
Bu geleneksel yöntemlerin yanı sıra hemoroidin çıkarılmasında stapler kullanılan longo yöntemi operasyonlardan biridir. Bu yöntemde anüsten sarkan hemoroid memesinin sinir uçlarının yoğun olmadığı bir bölgede kesilmesi ve bu bölgenin normal haline getirilmesi amaçlanmaktadır. Bu yöntem III. ve IV. evre makat dışına sarkan (prolobe) hemoreidler için ideal bir yöntemdir.
Günümüzde yaygın olarak tercih edilen lazerle hemoroid ameliyatı ise I. ve II. evre hastalarda hemoroid pakelerini söndürmede; III. ve IV. evre hastalarda ise genişleyen ve sarkan memeleri kesmek amacıyla tercih edilmektedir. Hastalar, genellikle 1 gün istirahatin ardından günlük hayatlarına geri dönmektedir.
Hemoroid Ameliyatı Öncesi
Hemoroid ameliyatı öncesinde Asprin ve Plavix gibi kan sulandırıcı ilaçların en az bir hafta önceden kesilmesi gerekmektedir. Ameliyattan bir gece önce ise su ve gıda tüketimi yapılmamaktadır. Bununla birlikte çoğu hemoroid operasyonundan önce hastalara bağırsakların boşaltılmasını sağlayan müshil etkili ilaçlar verilmekte ya da lavman uygulamaktadır.
Hemoroid Ameliyatı Sonrası
Hemoroid ameliyatı sonrası iyileşme süresi ameliyat tekniğine göre değişiklik göstermektedir. Lazerli ve stapler ile yapılan operasyonlarda açık yara bulunmadığı için hastalar 1 gün istirahatin ardından taburcu olurlar. Açık ve kapalı hemoroidektomi ameliyatlarından sonra yaralı bölgenin iyileşmesi daha uzun sürmektedir.
Operasyonlar sonrasında belirtilerin tekrarlamaması içinse hemoroid ameliyatı sonrası beslenme şekline ve hijyen koşullarına dikkat etmek gerekmektedir. Uzman doktorun önerilerine göre ilk birkaç gün sindirimi kolay posasız besinler tüketilmelidir. Bu dönemin ardından ise lif oranı yüksek gıdalar alınabilmektedir.